The Bullet Holes That Saved Lives

A true story from World War II

1943. New York. A problem.

Abraham Wald¹ worked at Columbia University. He was a mathematician from Hungary². The American military³ came to him with a question:

*"Our planes are dying. How do we save them?"*

The planes that came back

American bombers⁴ flew over Germany. Many planes didn't come back. The planes that returned home had bullet holes⁵ everywhere:

The military engineers⁸ said: *"We need more armor⁹ on the body and wings. That's where the bullets hit."*

Wald looked at the data. He said: No. You're wrong.

The invisible planes

Wald explained:

*"You only see planes that came back. Where are the planes that didn't come back? They crashed. Why did they crash? Because bullets hit their engines or fuel tanks."*

*"If a plane gets shot in the body—it can still fly home. If a plane gets shot in the engine—it falls from the sky. We never see those planes. They're not in your data."*

The engineers understood. They added armor to the engines and fuel tanks—the parts with **no** bullet holes.

Bomber losses dropped¹⁰.

Why we make this mistake

This error¹¹ has a name: survivorship bias¹². We look at winners and forget about losers. We see survivors and forget about the dead.

Examples:

Business books analyze successful companies. Do what Apple did! But a hundred companies tried the same strategy—and failed. We don't write books about them.

Music. You study hit songs to learn "the formula." But a thousand songs used the same formula and nobody heard them. Silence isn't data—but it should be.

Money. Investment funds show great results. Why? The bad funds closed. They disappeared from the statistics.

The lesson

Wald taught us: look at what's missing¹³.

The data you *don't* see is often more important than the data you see.

After 9/11, America made airplane cockpit doors¹⁴ bulletproof. Hijackers¹⁵ couldn't take control anymore. But security expert Bruce Schneier said: *"The next terrorists won't hijack planes. They'll do something new. You're solving yesterday's problem."*

He was right. Terrorists don't repeat failed plans.

The ending

In 1950, Abraham Wald died in a plane crash in India. The engine failed. No survivors.

His method survived: When you see a pattern, ask: what am I *not* seeing?

The silence is data too.

✅ Sprawdź się

Pytanie 1:

Dlaczego inżynierowie chcieli dodać pancerz do kadłuba i skrzydeł?

Odpowiedź:

Bo tam było najwięcej dziur po kulach. Myśleli: "Tutaj trafiają najczęściej, więc to trzeba wzmocnić."

Ale to był błąd! (Wald to wyjaśnił)

Pytanie 2:

Dlaczego Wald powiedział "nie"? Jaki był problem z ich planem?

Odpowiedź:

Samoloty z dziurami w kadłubie WRACAŁY do bazy. Samoloty trafione w silnik NIE WRACAŁY (rozbijały się).

Więc trzeba było wzmocnić silniki — miejsca BEZ dziur!

Pytanie 3:

Co to jest "survivorship bias"? (Wyjaśnij własnymi słowami)

Odpowiedź:

To błąd, kiedy patrzymy tylko na tych, którzy przeżyli / odnieśli sukces — i zapominamy o tych, którzy zginęli / przegrali.

Przykład: analizujemy tylko udane firmy i myślimy "tak trzeba robić" — ale setki firm robiły tak samo i zbankrutowały.

💬 Do dyskusji

Pomyśl o swoim życiu. Czy są sytuacje, gdzie patrzysz tylko na "samoloty które wróciły" — i zapominasz o tych, które się rozbiły?

Może w pracy? W nauce języka angielskiego? W relacjach?

📝 Objaśnienia (Glosses)

¹ Abraham Wald
węgierski matematyk pochodzenia żydowskiego, uciekł z Austrii przed nazistami do USA
² Hungary
Węgry (kraj w Europie Środkowej)
³ military
wojsko, siły zbrojne
⁴ bombers
bombowce (samoloty wojskowe, które zrzucają bomby)
⁵ bullet holes
dziury po kulach
⁶ engines
silniki (napędzają samolot)
⁷ fuel tanks
zbiorniki paliwa (tam jest benzyna dla silnika)
⁸ engineers
inżynierowie (ludzie, którzy projektują maszyny)
⁹ armor
pancerz, opancerzenie (ochrona przed kulami)
¹⁰ losses dropped
straty spadły (mniej samolotów ginęło)
¹¹ error
błąd
¹² survivorship bias
błąd przetrwania (patrzymy tylko na tych, którzy przeżyli, i zapominamy o tych, którzy zginęli)
¹³ what's missing
to, czego brakuje, co jest nieobecne
¹⁴ cockpit doors
drzwi do kokpitu (kabina pilota)
¹⁵ hijackers
porywacze samolotów (terroryści, którzy przejmują kontrolę nad samolotem)

🧠 Fiszki — słownictwo i gramatyka

Kluczowe słowo:

"American bombers flew over Germany"

Co oznacza "flew"?

Odpowiedź:

Flew = przeszły czas od "fly" (lecieć)
fly → flew → flown (nieregularny!)

Przykład: The plane flew home. (Samolot poleciał do domu)

Collocation:

W tekście było "bullet holes".

Jak po angielsku powiedzieć "dziura po kuli"?

Odpowiedź:

bullet hole (pojedyncza dziura)
bullet holes (wiele dziur)

⚠️ Uwaga: "hole" = dziura
"whole" = cały (inna wymowa, inne znaczenie!)

False friend:

"Wald looked at the data"

Co oznacza "data"?
Uwaga: to NIE "data" (dzień, miesiąc, rok)!

Odpowiedź:

data = dane (informacje, liczby, fakty)

⚠️ Fałszywy przyjaciel:
data (ang.) = dane ✅
data (pol.) = dzień (date w ang.) ❌

Przykład:
"What's the date today?" (Jaki dziś dzień?)
"I analyzed the data" (Przeanalizowałem dane)

Phrasal verb:

"Many planes didn't come back"

Co oznacza "come back"?

Odpowiedź:

come back = wrócić (powrócić)

Inne znaczenia:
"The fashion came back" (Moda wróciła)
"Come back later" (Wróć później)

Synonim: return (bardziej formalne)

Gramatyka w akcji:

"The planes that came back had bullet holes"

Dlaczego "had", a nie "have"?

Odpowiedź:

Bo to Past Simple — historia z przeszłości (1943).

have (teraz) → had (wtedy)

Przykład:
"I have a problem" (Mam problem — teraz)
"I had a problem" (Miałem problem — wtedy)

🔍 O adaptacji

Oryginalny tekst — poziom C1 (styl reportażu literackiego, New Yorker). Zaadaptowano do A1 z zachowaniem dramaturgii i struktury narracyjnej. Jako "wyzwanie" (+1) pozostawiono: Past Simple w całym tekście, phrasal verb "come back", i collocation "survivorship bias". Zwróć uwagę, jak historia używa kontrastu: "planes that came back" vs "planes that didn't come back" — ta struktura powtarza się, żeby utrwalić wzorzec.

📊 Metryka:

  • Poziom tekstu: A1
  • Nowych słów: ~15-18 (6% tekstu)
  • Fokus gramatyczny: Past Simple (formy regularne i nieregularne)
  • Czas czytania: ~5-7 min (z glosses)